Trump’ın Çin ve Vietnam’a Yönelik Tarife Artışları Ayakkabı Firmaları İçin Büyük Sorun Yaratıyor.

ABD Başkanı Donald J. Trump’ın Çin’e yüzde 34, Vietnam’a ise yüzde 46 oranında uygulamaya koyduğu yeni “karşılıklı tarifeler” (reciprocal tariffs), ayakkabı ve moda sektörlerini zor durumda bırakırken, tüketiciler için de ciddi fiyat artışlarının kapıda olduğu belirtiliyor.

Trump yönetimi, diğer ülkelerin ABD’ye uyguladığı tarife oranlarının yaklaşık yarısını karşılık olarak getiren yeni bir tarife sistemi başlattı. Minimum oran yüzde 10 olarak belirlenirken, ülkeler bazında oranlar çok daha yüksek seviyelere çıkıyor.

Çin’e uygulanacak yeni gümrük vergisi yüzde 34 olarak belirlenirken, Trump bu oranı Çin’in ABD’ye uyguladığı yüzde 67’lik tarifenin “indirimli” hali olarak nitelendirdi. Vietnam için bu oran yüzde 46 olurken, bu da Vietnam’ın ABD’ye uyguladığı yüzde 90’lık vergiye karşılık geliyor. Avrupa Birliği için oran yüzde 20 olarak açıklanırken, Birleşik Krallık’a yüzde 10 uygulanacak.

Trump, yeni tarifelerin Amerikan üretimini canlandıracağını, fabrikaların ABD’ye döneceğini ve bunun tüketicilere daha düşük fiyatlar olarak yansıyacağını söyledi. Ancak altyapı yatırımları ve üretim sürecinin ne kadar sürede kurulabileceğine dair herhangi bir detay paylaşmadı.

Sektör Temsilcileri Tepkili

Footwear Distributors and Retailers of America (FDRA) CEO’su Matt Priest, bu tarife artışlarının çalışan aileler üzerinde enflasyonist etkiler yaratacağı konusunda uyardı. FDRA’nın yayımladığı birinci çeyrek sektör anketi, artan maliyetler, zayıflayan talep ve mevcut tarifelerin olumsuz etkileri nedeniyle ayakkabı sektöründeki yöneticilerin daha önce hiç bu kadar karamsar olmadığını ortaya koydu.

Priest, Trump’ın yeni açıklamasını “Amerikan aileleri için felaket” olarak nitelendirdi. “Başkanın daha hedefe yönelik bir yaklaşım sergilemesini ummuştuk, ancak bu genel tarife artışları yalnızca maliyetleri artıracak, ürün kalitesini düşürecek ve tüketici güvenini sarsacaktır,” dedi.

Retail Industry Leaders Association (RILA) ise tarife planının, Amerikan halkının umutlarını boşa çıkaracağını ifade etti. RILA Kıdemli Başkan Yardımcısı Michael Hanson, “Başkanın planı, Amerikan inovasyonunu ya da ulusal güvenliği korumaya yönelik hedefli bir girişim değil. Ev eşyasından okul malzemelerine kadar tüm temel ihtiyaçlar zamlanacak,” diye konuştu.

National Retail Federation’dan (NRF) David French ise tarifelerin özellikle küçük perakendecilere zarar vereceğini vurguladı: “Tarifeler, Amerikan ithalatçısı tarafından ödenen bir vergidir ve bu doğrudan tüketiciye yansıtılacaktır.”

Sektör Nasıl Uyarlanacak?

Greenberg Traurig’den uluslararası ticaret avukatı Laura Siegel Rabinowitz, bu tarz karşılıklı tarifelerin uygulanmasının ABD Gümrükleri için çok karmaşık olacağını söyledi. Rabinowitz, firmaların tedarik zincirlerini en ince ayrıntısına kadar analiz etmeleri gerektiğini, ürünlerin temel bileşenlerine göre vergi sınıflandırmalarının yeniden gözden geçirilebileceğini vurguladı.

Çin’den üretimi kaydırma çabaları sürse de Çin hâlâ ayakkabı sektörünün en büyük tedarikçisi. Morgan Stanley raporuna göre Vietnam, 2019-2024 döneminde Çin dışı kaynak kullanımında en çok tercih edilen ülke oldu. 2024’te ABD’nin ayakkabı ithalatının yüzde 34’ü Vietnam’dan gerçekleşti. Nike üretiminin yaklaşık yüzde 50’sini, Adidas ise yaklaşık yüzde 40’ını Vietnam’da gerçekleştiriyor.

FDRA verilerine göre lüks ayakkabı üretiminde İtalya, Almanya, Portekiz, İspanya ve Fas öne çıkarken; Fransa ve Birleşik Krallık’ta üretim düşüşte, Türkiye ise yükselişte.

Ekonomik Belirsizlik ve Tüketici Üzerindeki Etkiler

EY Parthenon Başekonomisti Gregory Daco, tarifelerin enflasyonist baskıları artıracağına dikkat çekti. Daco, iş dünyasında yapılan bir ankette, yöneticilerin en az yüzde 50’sinin tarife kaynaklı maliyet artışlarının üçte ikisini tüketiciye yansıtacağını belirtti. “Bu da ithalat fiyatlarıyla tüketici fiyatları arasında neredeyse hiç tampon kalmadığını gösteriyor,” dedi.

NRF Başekonomisti Jack Kleinhenz, 2025 yılında perakende satışların 2024’e kıyasla yüzde 2,7 ila 3,7 oranında artarak 5,42 trilyon ila 5,48 trilyon dolar aralığında gerçekleşmesini beklediklerini açıkladı.

Uzmanlar, bu yeni tarife yaklaşımının müzakere sürecinde bir başlangıç noktası olabileceğini belirtirken, belirsizlik ortamının hem şirket kararlarını hem de ekonomik büyümeyi baskılayabileceğini dile getirdi.