Nike’ın Robotlarla ABD’de Üretim Denemesi Başarısız Oldu.

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Asya ülkelerinden ithalatı azaltmak ve üretimi ülke içine taşımak amacıyla başlattığı yüksek gümrük vergileri politikası, Nike gibi büyük markaları üretim stratejilerini yeniden değerlendirmeye itti. Ancak Nike’ın robotlarla üretimi otomatikleştirme çabası, şirket için ders niteliğinde sonuçlar doğurdu.

Yüksek işçilik maliyetlerinden kaçınmak isteyen Nike, Çin, Endonezya ve Vietnam’daki üretimini Kuzey Amerika’ya kaydırmak için büyük yatırımlar yaptı. Apple’ın üretim ortağı Flex ile iş birliğine gidilerek Meksika Guadalajara’da yüksek teknolojiye sahip bir tesis kuruldu. Amaç, daha az işçiyle, daha hızlı ve maliyeti düşük spor ayakkabılar üretmekti.

Ancak bu hedef gerçek olmadı. Robotlar, yumuşak ve esnek ayakkabı parçalarını işleyemedi. Kumaşların sıcaklığa bağlı olarak şekil değiştirmesi, makinelerin performansını olumsuz etkiledi. Ayakkabının üst kısmı gibi hassas alanlarda robotlar yetersiz kaldı ve insan iş gücüne olan ihtiyaç arttı. Bu nedenle, üretim tesisindeki işçi sayısı planlananın iki katına, 5000 kişiye ulaştı.

Üretimi otomatikleştirme girişimi, makinelerin sadece standart ürünlerde başarılı olabileceğini, karmaşık tasarımlarda ise insan dokunuşunun hâlâ vazgeçilmez olduğunu ortaya koydu. Flex ve Nike, 2019’un başlarında projeyi sonlandırdı. Aynı dönemde Adidas da benzer gerekçelerle ABD ve Almanya’daki üretim tesislerini kapattı.

Trump yönetimi, ithalat vergilerini artırarak şirketleri Çin, Vietnam ve Endonezya’dan çıkmaya zorladı. Ancak bu ülkelerle karşılaştırıldığında, ABD’de üretim hâlâ çok daha pahalı kalıyor. Elektronik sektöründe standart parçalarla başarı sağlanırken, ayakkabı gibi ürünlerde otomasyon beklentileri karşılayamadı.

Sonuç olarak Nike’ın cesur girişimi başarısız oldu, ancak üretimin ABD’ye dönmesi adına önemli bir deneyim olarak kayda geçti. Eski Nike yöneticileri Michael Newton ve Tom Fletcher, bu sürecin zorluğuna rağmen doğru teknolojiyle hâlâ mümkün olabileceğine inanıyor.